An Elephant Sitting Still [2018]
Krajnje težak zadatak predstavlja pisanje o radu autora, čije je prvo bilo ujedno i njegovo poslednje delo. Film An Elephant Sitting Still, praktično je testament kineskog reditelja Hu Boa, ali i kompleksno četvoročasovno ostvarenje, nakon kojeg je njegov autor izvršio samoubistvo.
Naravno, sam film nije bio povod, ili barem ne jedini, za suicidalni čin Hu Boa. Ipak, činjenice govore da je Bo, do svoje poslednje 29-e godine, napisao nekoliko romana i režirao par kratkih filmova, što na umetničkom planu predstavlja određenu masu subjektivnih stavova, na osnovu kojih se može suditi o autorovim aspiracijama i stremljenjima.
Sam film se bavi stilizovanom, ali turobnom realnošću moderne Kine, gde su klasne podele dosegle vrhunac, i gde predgrađa urbanih kineskih metropola žive apokalisu. Naravno, apokalispu iz vizure samog autora.
Kina po Hu Bou je beznadežna košnica nihilzma i mizatropije, u kojoj mladi ne vide apsolutno nikakvu perspektivu, odbačeni od sistema, društva, porodica, a maksimalno eksploatisani od strane vaspitno-obrazovnog sistema, koji, u savršeno kafkijanskom maniru, u njima vidi samo brojke i monetu za podkusurivanje sopstvenih frustracija.
Sam film kruži, kao i oko kamere Hu Boa, oko četiri različita karaktera, naglašavajući i istovremeno ugrožavajući njihovu privatnost i lični prostor, u želji da što vernije prikaže beznadežnost njihove stvarnosti. Dugi kadrovi, često snimani iz niskog ili donjeg rakursa, imaju za svoj težišni zadatak temljeno psihološko rastrojavanje ličnosti, ličnosti koje i nemaju jasno definisan karakter, te su im i same reakcije haotične i impulsivne.
U skladu sa čvrstim principima verističke metodologije evidentno je da se Hu Boov realizam najprirodnije izražava u apsurdu. Apusurdna je smrt nakon benignog pada. Apsurdno je mirenje sa smrću brata od strane zakletog nasilnika. Apsudna je bejzbol palica iza ulaznih vrata zgrade. Međutim, svi ovi apsurdi su skup zajedničke poetske slike koju je Hu Bo poslao u večnost.
Metafora iz naslova o slonu koji samo sedi indiferentan u odnosu na dešavanja oko njega, direktno preuzeta od Boovog mentora i učitelja Bele Tara iz filma Werckmeister Harmonies, samo je skrivena u podsvesti junaka, i u želji sadržanoj u bekstvu koje bi uzročno-posledično prekinulo krug nasilja i beznađa.
An Elephant Sitting Still je praktično nemoguće ne vezati direktno za sudbinu njegovog autora, i saznanje od njegovoj sudbini lebdi poput zlokobne aure iznad svakog pojedinačnog kadra ovog filma. Ipak, kao neka vrsta utehe svetu su poslužile reči njegovog mentora Bele Tara, nekoliko dana nakon smrti Hu Boa, i one praktično i savršeno sažimaju svaku mudru i suvislu reč o autoru i njegovoj kratkoj karijeri i još kraćem životu.
Dear Friends,
I'm deeply sorry I couldn't be at this screening with you and my "student", my friend, my nearest and dearest.
I'm writing this message from the same hotel where I met him...
Hundreds of Chinese filmmakers applied to work with me, but when I met him, I knew this was it.
Without any doubt!
He was full of dignity and amazing to work with.
His eyes showed an uncommonly strong personality.
Anyway, I don't want to talk about my feelings.
I just wanted to tell you that I met a person with a broad vision of the world. During our last meeting in Wuhan he showed me his cast and locations and gave me his book.
He wrote a dedication: "to my godfather".
Shit!
I feel guilty I couldn't protect him properly. It's a shame.
But how can one protect a person constantly surrounded by a storm?
He wrote books, scripts, plays…
Horrible…
Without end...
While working, however, he was very sensible and kind.
He listened to everybody and paid attention to detail.
He was constantly in a rush.
Maybe he knew he didn't have much time.
He burned his candle at both ends.
He wanted to have everything right now.
He couldn't accept the world and the world couldn't accept him.
Though we lost him, his movies will be with us forever.
Please welcome Hu Bo's film and love him like I do,
Béla Tarr
Xining, China
