13th [2016]
Jedan od najiščekivanijih dokumentarnih ostvarenja godine počinje užasavajućim statističkim podacima o procentu robijaša u američkom zatvorskom sistemu, koji na globalnom svetskom nivou iznosi famoznih 25 procenata...
Nakon toga autorka nas vodi kroz istoriju porobljavanja i nastanak kazneno-popravnog aparata, koji sistemski zapravo ukazuje da su Afroamerikanci, popularnim rečnikom govoreći, prešli sa plantaža pamuka na izdržavanje zatvorskih kazni (from plantation to penitentiary). I to ovaj film zaista efikasno dokazuje.
Uz učešće istorijski i politički značajnih ličnosti, preko upotrebe arhivskog materijala, pa sve do apostrofiranja simbolike u legendarnim celuloidnim ostvarenjima (Birth of the Nation), autorka minuciozno sažima istorijski kontekst rasnih sukoba u Americi.
Ono što ovom filmu donekle nedostaje jeste otvorena osuda drušvenog uređenja, odnosno prikaz modela koji bi značajno unapredio socijalni i materijalni status manjina i siromašnih. Ovako, sa dolaskom konfuznog republikanskog predsednika na čelo najmoćnije države, stiče se utisak da autorka i nije najsvesnija društveno-istorijskog konteksta, već se isključivo pribojava potencijalnih konsekvenci.
Ipak, 13th je jedno plauzabilno ostvarenje, jer na temeljan način ukazuje na sistemske probleme i propuste, i kao takav ovaj film zaslužuje otvorenu preporuku.
