Godina opasnog sanjanja, Slavoj Žižek,
Fraktura, Zagreb, 2012.
prevod: Damir Biličić
Knjiga Slavoja Žižeka „Godina opasnog sanjanja“ predstavlja zbirku eseja koja se fokusira na ono što Žižek u svojim intervjuima i javnim nastupima ponekad naziva „govnjiva politika“. Ovo delo je sinestezija Žižekovih javnih angažmana i diskusija o „shitty politics“, koje inkorporira u svoju književnu građu mnogobrojne reference na savremenu ideologiju. „Godina opasnog sanjanja“ je podeljena na deset „poglavlja“. Međutim, to nisu zaista poglavlja koja povezuju sadržaj u jednu celinu. To su više autonomni eseji koji ni na koji način ne mogu formirati jedinstvenu celinu. Glavna pitanja su teme u vezi sa političkim događajima iz 2011. godine. Tu godinu je autor označio kao početak nečega što živimo danas – trinaest godina kasnije, što će nas vratiti na pitanja šta posle sloma neoliberalističkog poretka? Ovo je za autora godina rađanja novog ideološkog izraza savremenog političkog stanja, koje je zaboravilo strahote sveta koji je prošao kroz Drugi svetski rat.
War nam nihadan
„War nam nihadan“ je persijski izraz koji označava ubistvo, posle kojeg nakog zakopavanja tela ubica sadi cveće kako bi prekrio humku i zataškao tragove zločina. Tom idejom se služi Žižak kada pokušava da opiše šta su moćnici uradili u godini opasnog sanjanja. Najpre je krenulo „Arapsko proleće“, potom pokret „Occupy Wall Street“, protesti u engleskim predgrađima, pa sve do Brejvikovog ideološkog desničarskog ludila u Oslu. Tako je 2011. godina postala period opasnog sanjarenja, ali u dva različita pravca. Pojavili su se emancipatorski snovi koji su pokrenuli proteste širom sveta (levi polaritet), ali istovremeno su se javili i mračni, destruktivni snovi koji su podstakli širenje rasističkih populista širom Evrope, od Holandije do Mađarske, pa sve do Srbije (desni polaritet). U našoj zemlji politička delovanja radikalne stranke vraćaju se na velika vrata obučena u novo političko ruho, koje pokušava da zamaskira pogubna delovanja tokom raspada SFRJ, NATO bombardovanja, perioda totalitarnih medijskih zakona kroz vođenje ministarstva informisanja. Savremeni konteksti tako postaju neizostavni u sagledavanju ove knjige 2024. godine, ukoliko uzmemo u obzir da se u svetu trenutno vodi rat u Ukrajini, da se Tramp vraća na političku scenu, da se u Palestini sprovodi genocid izazvan Hamasovim terorističkim aktom, a da se u Srbiju vratilo doba nepoštovanja izborne volje građana. Medijsko izveštavanje o tim događajima nije odražavalo njihov radikalni emancipatorski potencijal, već je ili umanjivalo njihovu pretnju demokratiji ili ih prikazivalo kao završen slučaj. Stoga je ključno postaviti stvari u kontekst – identifikovati ove događaje u okviru ukupnih aktuelnih zbivanja.