Crtice: Izbor 3 jazz izdanja

Apr 15, 2020

Slušanje jazza u vreme epidemije, (samo)izolacije, vanrednog stanja i obavezne socijalne distanciranosti može nam se činiti paradoksalnim, ali u smelom ironijskom zaokretu može zapravo i da predstavlja idealnu vežbu sluha, koncentracije, izdržljivosti, meditacije, pa i radoznalosti - kao povratak iskrenom i posvećenom uživanju u muzici, u ovom najboljem od loših vremena. U ovom tekstu nudimo 3 aktuelna jazz albuma, izdata u prva 3 meseca ove godine, iza kojih stoje provereni jazz veterani i velikani, ansambli dakle koji su već dokazani reprezenti eksperimentalnog, free i crossover jazz zvuka. Inače, i u neko drugo, malo lagodnije vreme, ovim albumi bi zahtevali da im se posveti puna pažnja, i o njima bismo tom prilikom pričali ne samo kao o važnijim ovogodičnjim jazz izdanjima, već i kao o bitnijim za celokupnu muzičku produkciju. S druge strane, ujedno bi mogli služe i kao eksplicitni primeri koji potvrđuju da je jazz danas jedan od retkih žanrova koji ima nešto novo i bitno da nam kaže. U ovo aktuelno vreme pak, možda bi se moglo pre svega dodati da jazz definitivno ostaje slobodan (free) i dovoljno eksperimentalan (i) danas.

Bohren & Der Club of Gore

Patchouli Blue

[PIAS] Germany / 2020

Na svom devetom albumu, nemački sastav nam predstavlja svoj autentičan ambijentalni jazz izraz, ovog puta ipak bez jednog od svojih originalnih članova - Thorsten Benninga na bubnjevima. Naime, kao i na ranijim albumima, a naročito na prethodnom, Piano Nights, postignut je taj nokturalni, melanholični-gotovo-okamenjen savremeni zvuk, koji naročito u trenucima u kojim glavnu ulogu preuzme saksofon Christoph Clösera (inače veoma učestalo na ovom albumu) gotovo kristalno evocira estetiku i atmosferu Twin Peaks-a, tj. te čarobne saradnje Angela Badalamenta i Davida Lyncha. Štaviše, ukoliko bismo se prepustili nešto slobodnijem prispajanju pomenute estetike i ideje Twin Peaks-a sa zvukom ali i nazivom većeg broja numera na Patchouli Blue (na pr. "Total falsch", "Tief gesunken", "Sag mir, wie lang" ili "Meine Welt ist schön"), lako bismo mogli doći do (auto)refleksije nad stanjem i atmosferom perpetuirane ukočenosti koja se nadvija nad nama usled opšte kolektivne nemoći.

Fire! Orchestra

Actions for Free Jazz Orchestra

Rune Grammofon / 2020

Novi album skandinavskog super-jazz kolektiva je u stvari novo čitanje istoimenog dela Krzysztofa Pendereckog – nedavno preminulog poljskog modernog kompozitora – pod aranžerskom i kondukterskom palicom Mats Gustafssona. Delo Pendereckog je inače premijerno izvedeno 1971. od strane New Eterenal Rhythm Orchestra, predvođenog legendarnim jazz trubačem Don Cherryem. Za ovu priliku takođe, Gustafsson je sakupio ansambl koji broji 14 članova, a dominiraju pre svega duvači koji čine zvučnu okosnicu i dela i njegovog konkretnog izvođenja. Actions su predstavljeni pak u jednoj jedinoj numeri, u trajanju oko 41 minuta, koja oslikava upravo svu kompleksnost kombinovanja kompozicije i improvizacije. Pošto je gotovo nemoguće oteti se utisku o smrti jedne trans-žanrovske gromade kakav je (bio) Penderecki, uz dozvoljenu dozu patetike možemo napomenuti da Fire! Orchestra (re)kreiraju svojevrsno testamentarno sazvučje free jazza, pa ipak servirajući ga u svoj njegovoj vitalnosti. Ovo se pre svega ogleda kroz (re)distribuciju snage i otkrivanje različitih zvučnih slojeva najviše uz pomoć duvačkih instrumenata, te silovitim nadigravanjem i nadglašavanjem zvuka saksofona - od strane Gustafssona i drugih - koji gotovo manijkalno jure kroz ravni, strmine i krivine koje su vešto oblikovane pratećim instrumentima u ritam sekciji.

The Necks

Three

Fish Of Milk / 2020

Tri numere (svaka u trajanju od najmanje 21 minuta) na albumu Three, 21. po redu za legendarni australijski trio, dovoljno je početnih informacija i naizgled površne simbolike za uživanje u preko sat vremena njihovih repetativnih avangardnih muzičkih poigravanja ritmom i melodijom. Album otvara "Bloom" koja kao da beleži zbirni napor sva tri instrumenta – bas, klavijature i perkusije – u njihovom kolektivnom pokušaju da ožive i pokrenu ogromnu tromu kreaturu... iznova i iznova sabijeno (ili rastegnuto) u 21 minut. Dalji razvoj ove najavljene dinamičke igre ipak je suspendiran u narednoj numeri, "Lovelock", kojom dominira nežni, gotovo meditativni zvuk klavijatura kome se pridružuje uglavnom prateći, utišani obris bubnja. Najzad, završna "Further" čini se nastavlja upravo od one tačke gde je početkom prethodne označen prekid u ritmu. Pa ipak, nešto nijansiranijim dvadesetjednominutnim jazz baletskim zvukom kao da trojac želi da istakne da je nemoguće (ponovno) spojiti ta dva kraja, i da se sam završetak takvog kretanja ne da nazreti.