Grunge dnevnici vol.1 - Koreni

May 29, 2017

U danima nakon tragične smrti jednog od najvećih heroja mnogima koji su odrastali tokom 80ih i 90ih, nemoguće je ne posegnuti za sećanjem na daleke dane, ponovo preslušati svu onu muziku od koje se niste odvajali godinama, uz koju ste sazrevali, i koja vas je na neki način formirala kao osobu. Heroj o kome govorim je naravno Chris Cornell, i njegov doprinos rock muzici je nemerljiv, kao i njegov doprinos rađanju i formiranju jednog autentičnog subkulturnog pokreta, koji je svojom snagom i žestinom potresao čitav svet. Naravno, u pitanju je grunge, i sada 25 godina kasnije, možemo ga sagledati bez balasta fame koja je obavijala ceo ovaj pokret i svih onih kvazi grunge pojava, čija su imena i muzika koju su stvarali već odavno zaboravljeni.

Svaka revolucija u istoriji, bilo da je ona modna, muzička ili ona u kojoj se puca, proizvod je mnogo kompleksnih činioca, socijalnih, ekonomskih, kulturnih, itd. Grunge su tu nimalo ne razlikuje, ali pokušaćemo da zaokružimo one najočiglednije. Socijalno, ekonomsko i kulturološke okolnosti možemo opisati kroz generaciju X, koja je verovatno i najočiglednija dodirana tačka i spona svih grunge bendova i celog pokreta uopšte, i naravno razne muzičke uticaje, kao jedan od najvažnijih činioca u ovoj jednačini.

Generacija X je pojam koji obeležava demografsku grupaciju između dve znatno veće demografske kohorte Baby Boomersa i Millenialsa. Pripadnici generacije X su period odrastanja i tinejdžerske godine provodili u sociološki i ekonomski veoma turbulentnom periodu, u periodu Reganove Amerike, kada je postalo više nego očigledno da je ideja o američkom snu mrtva, u periodu Tačerovske Britanije i raspada Sovjetskog Saveza. Iako se prvenstveno, kada se govori o pripadnicima ovh generacije misli da osobe rođene i odrasle u Sjedinjenim Američkim Državama, snaga i uticaj zapadne, a pre svega američke i britanske popularne kulture prelivao se gotovo na čitav svet, čineći da su problemi jednog mladog Amerikanca slični problemima jednog mladog Nemca, Britanca, ili pak mlade osobe sa ovih prostora. Prioriteti nove generacije su se značajno promenili, oni su svoju budućnost sve manje videli u dnevnoj rutini života svojih roditelja. Skejtovati uz agresivnu muziku, zauzimati stav buntovnog „luzera“ ili „slekera“ i na sve moguće načine pokušavati da se što duže odloži dan kada postajete samo još jedan zupčanik u velikoj korporativnoj mašineriji postalo je glavno obeležje generacije.

Generacija X obeležena je dvema autentičnim subkulturama, koje su pre svega vezane za muzičke pravce, hip-hop i alternativni rock, i naravno grunge kao njegov podžanr. Mladi ljudi afro-američkog porekla pronašli su svoj muzički identitet u rap i hip-hop muzici koja je doživljavala svoj bum tokom 80ih. Hip hop je na snažan i radikalan način jasno isticao probleme međurasnih odnosa kao najbolnije rane američkog društva, njegove istorije i sadašnjosti. Bela omladina je tragala za svojim muzičkim identiteom. Na američkoj muzičkoj sceni 80ih dominirala su uglavnom dva pravca, sa jedne strane bila je pop muzika, sa Michaelom Jacksonom i Madonom, a sa druge strane heavy metal scena sa bendovima poput Skidrow, Poison, Bon Jovi, Whitesnake, Motley Crue. Pop muzika je se bavi manje više istim temama još od svog postanka sredinom 50ih. Metal osamdesetih, karakterisali su momci sa „smešnim“ frizurama, helankama, i visoko-oktanskim glasovima. Teme koje su obrađivali u svojim pesmama bile su manje više jednostavne, zabave, alkohol, mizogeni odnos prema ženama i veoma malo osvrta na socijalne teme. Odjeci pank muzike 70ih i bendova poput The Ramones, Black Flag, Television su bili još uvek veoma snažni, ali je taj pokret doživeo svoj vrhunac krajem sedamdesetih. Underground muzička scena dobija svoje heroje u bendovima poput Replacements, Sonic Youth, Husker Du, R.E.M. Postojala je velika demografska grupa koja je volela čvrstu gitarsku muziku, a koja nikako nije mogla da se emocionalno poveže i pronađe sebe u popularnoj muzičkoj ponudi, pre svega u popularnoj metal muzici.

Pojavljuje se određeni broj mladih muzičara koji počeo da kombinuje žestinu metala sa pank estetikom i većina tih muzičara pojavila se na američkom severozapadu u okolini Sijetla. A zbog čega baš Sijetl? Sijetl je na specifičan način bio izolovan od uticaja velikih muzičkih centara i aktivna muzička scena ovog grada bila je u velikoj meri ignorisana od strane medija, kao između ostalog i neke druge manje, ali veoma originalne i snažne lokalne scene, dok je akcenat fokusiran na muzičke scene Njujorka i Los Anđelesa. Sijetl 80ih bio je primer primer klasičnog provincijalnog grada, u kome je radnička klasa bila dominantna socijalna struktura. Veliki bum i razvoj ovog grada usledio je tek u 90im sa usponom Microsofta na mesto jedne od najmoćnjih kompanija na svetu. Ali u 80im Sijetl je bio siromašan grad, koji svojim stanovnicima nije nudio mnogo nade za budućnost koja bi odgovarala američkom snu, što je itekako uticalo na muzički pokret koji se rađao u njemu.

Velika muzička raznolikost karakterisala je gotovo sve grunge bendove, što je delom je razlog velikog spektra muzičkih uticaja. Pored bendova sa lokalne scene poput The Fartz, The U-Men, 10-Minutes Waiting, koji su prvi spojili punk sa malo sporijom i težom muzikom, crossover trash bend The Accused, i Fastbacks (u The Fartz, 10-Minutes Waiting i Fastbacks je svirao Duff McKagan, kasnije član Guns N Roses) primetan je i uticaj bendova koji su dolazili iz ostalih delova SAD, pa čak i sa drugih kontinenata. Uticaj koji je dolazio van granica lokalne scene, dolazio je uglavnom putem koledž radio stanica koje su bile veoma popularne širom SAD i na kojima se mogla čuti muzika za koju nije bilo previše mesta na komercijalnim radio programima. U tome periodu paralelno sa scenom na severozapadu, na severositoku SAD, razvijala se podjednako jaka, kreativna i autentična scena, koja je svakako mnogo uticala na razvoj grungea. Pre svega su tu bendovi Sonic Youth, Pixies, Pavement i Dinosaur Jr. Sonic Youth su albumima objavljenim u prvoj polovini 80ih sebi obezbedili gotovo kultni status na underground muzičkoj sceni i podržavali i pomagali bendove iz Sijetla. Sam Kurt Cobain je naveo uticaj muzike benda Pixies na muziku koju je stvarao, pre svega fuziju pop melodija i dinamike sa distorziranim gitarskim zvukom.

Za mnoge su reči Davea Grohla, kada je izjavio da su sva trojica, u vreme dok su svirali u Nirvali podjednako voleli i bendove poput The Beatles, Abba, Bay City Rollers (škotski pop bend iz 70ih) kao i Black Flag možda bila iznenađenje. Ali raznolikost uticaja je i bila jedan od najvećih kvaliteta samog grunge pokreta. Pored punka bio je primetan i uticaj metala, pre svega Black Sabbath kod većine grunge bendova, poput Nirvane, Soundgardena, Alice in Chains, The Smashing Pumpkins, zatim noisse-rock bendova poput The Buthole Surfers, benda Red Kross sa svojim albumom “Neurotica”, pa čak i australijskih bendova pre svega Cosmic Psychos, The Scientists koje su stanovnici Sijetla slušali kroz veoma popularnu emisiju na lokalnoj koledž radio stanici koji je vodio Jonathan Poneman, jedan od osnivača etikete Sub Pop i neki o članova benda Mudhoney. Na kraju ne može se zaobići ni uticaj muzike Neil Younga, osobe koju mnogi nazivaju “Godfather of Grunge”, pre svega njegovim stilom sviranja gitare, ali i imidžom i stavom buntovnika.

Kao osoba koja je kumovala samom terminu – grunge, uzima se Mark Arm (Green River, Mudhoney), koji je svom tekstu za fanzin “Desperate Times” koji je izlazio u Sijetlu muziku svog tadašnjeg benda Mr. Epps and the Calculations opisao je rečima “Pure grunge! Pure noise! Pure shit!”. Ujedno Mark Arm i bend Green River smatraju se autorima prvog grunge izdanja, ali o tome u sledećoj epizodi grunge dnevnika.